Quy trình chăm sóc và phòng trừ sâu bệnh cây hành tím

Bài viết này giới thiệu quy trình chăm sóc và phòng trừ sâu bệnh trên cây hành tím, mang lại hiệu quả kinh tế cho bà con. Quy trình được đúc kết từ các mô hình trồng hành tím theo hướng hữu cơ của Công Ty Hợp Trí kết hợp với Trạm Trồng Trọt và BVTV Thị xã Vĩnh Châu thực hiện trong vụ ĐX 2018-2019 vừa qua.

Quy trình gồm các bước sau:

1. Thời vụ: Thời vụ thích hợp cho vụ hành tím chính vụ từ tháng 10 âm lịch đến tháng 3 năm sau (thời tiết chuyển qua mùa khô). Từ khi trồng đến thu hoạch khoãng 2.5-3 tháng.

2. Đất đai: Hành tím thích đất thịt pha cát, tơi xốp. Đất cày ải trước 1 tháng, lên liếp cao 20-30cm, dài 20m, rộng 0.7-0.9m, mương 20cm, mặt liếp xới xáo bằng phẳng, bón lót phân hữu cơ + phân lân trước khi trồng.

• Phun thuốc cỏ diệt mầm (Dual hoặc Ronstar) trước khi trồng.

3. Cách trồng

• Chọn củ giống: Chọn củ giống lấy từ lứa hành giống tháng 3 âm lịch. Củ to, màu tím sậm, đáy tròn, không mọc rễ non, sạch sâu bệnh, lột bỏ bao chóp củ. Tưới nhẹ trước khi trồng.
• Khoãng cách trồng: hàng cách hàng 15cm, cây cách cây 10cm, ghim 1-2 củ/hốc, độ sâu vừa ngang mặt đất. Sau khi trồng xong, rãi 1 lớp rơm mõng và tưới nước. 
• Phòng trừ bệnh thối nhũn củ hành giống: Tưới hoặc phun đẩm thuốc trừ bệnh Norshield 86.2WG liều lượng 30g/20 lít lên liếp trồng trong vòng 1-5 ngày sau khi trồng.

4. Bón phân: cho 1.000m²

• Bón lót: Vôi + lân cải tạo đất: 50kg + Hợp Trí Super Humic 0,5 - 1kg
• 5 NSKT: 7kg Urê + 8kg DAP
•  12 NSKT: 5kg Urê + 15kg NPK (20-20-15)
•  19, 26, 33 NSKT: như trên
•  40 NSKT: 20kg NPK (20-20-15)

5. Cung cấp Trung vi lượng qua lá:

• 15-20NSKT: phun Hydrophos Zn 50ml/16 lít giúp ra rễ mạnh, đẻ nhiều củ.
• 25-30 NSKT: phun Hợp Trí CaSi 25ml/16 lít giúp thân lá cứng, chống đổ ngã.
• 40 và 50 NSKT: phun Hợp Trí HK NPK 7-5-44 TE 40g/16 lít giúp củ lớn nhanh, chắc thịt, lên màu đẹp.

6. Phòng trừ sâu hại hành tím

6.1. Sâu xanh da láng (Spodoptera exiqua)

Biện pháp phòng trừ tổng hợp:

• Chăm sóc cây khỏe: Bón phân cân đối N,P,K tưới nước đầy đủ. Bón bổ sung Hợp Trí Super Humic, phun Hydro Phos Zn, để cây ra rễ mạnh, sinh trưởng khỏe, chống chịu tốt, phun Hợp Trí CaSi giúp bộ lá dày cứng, hạn chế sâu gây hại.
• Thường xuyên thăm đồng hay quá trình chăm sóc hàng ngày phát hiện ổ trứng sâu màu trắng trên lá, dùng tay bóp nát hoặc ngắt ổ trứng đem tiêu hủy.
• Sử dụng thuốc trừ sâu: Để hạn chế khả năng kháng thuốc của sâu xanh da láng và tăng hiệu lực phòng trừ, tùy trường hợp sử dụng công thức sau:

a- Trường hợp mật số sâu thấp, gây hại nhẹ: phun luân phiên các công thức

• Actimax 50WG + Thiamax 25WG: 10 g + 4 g / 16 lít
• Brightin 4.0EC + Thiamax 25WG: 10 ml + 4 g / 16 lít

b- Trường hợp mật số sâu cao, gối lứa, gây hại năng: phun luân phiên các công thức

• Actimax 50WG + Secure 10EC: 10 g + 20 ml/ 16 lít
• Brightin 4.0EC + Secure 10EC: 10 ml + 20 ml/ 16 lít

Chú ý: Thăm ruộng hành hàng ngày, khi thấy sâu non mới nở tuổi 1-3 thì phun thuốc vào lúc chiều tối là hiệu quả nhất.

6.2. Dòi đục lá (Liriomyza spp.) 

Thành trùng (ruồi)	Ấu trùng (dòi đục lá)	Thiệt hại dòi đục lá

• Phòng trừ dòi đục lá: cũng giống như sâu xanh da láng ở trên.

7. Phòng trừ bệnh hại hành tím

7.1. Bệnh thối nhũn củ hành (Erwinia sp)

Biện pháp phòng trừ tổng hợp:

• Chăm sóc cây khỏe: Bón phân cân đối N,P,K, tránh thừa N, không để ngập úng. Bón bổ sung Hợp Trí Super Humic, phun Hydro Phos Zn, để cây ra rễ mạnh, sinh trưởng khỏe, phun Hợp Trí CaSi giúp bộ lá dày cứng, chống chịu tốt.
• Phun hoặc tưới Norshield 86.2WG 30g/20 lít lúc 1-5 ngày sau khi trồng để phòng trừ bệnh thối nhũn củ sau khi trồng. Phun 1-2 lần cách 5-7 ngày/ lần.
•  Giai đoạn phát triển củ (40-60 ngày sau trồng), phun Norshield 86.2WG 30g/20 lít, luân phiên với Agri Life 100SL 20ml/20 lít để phòng trừ bệnh thối nhũn củ trước thu hoạch và tồn trữ.

Phun Norshield 86.2WG còn tác dụng làm củ hành lên màu đẹp hơn khi thu hoạch.

7.2. Bệnh đốm vòng (Alternaria porri)

7.3. Bệnh thối khô củ (Sclerotinia allii)

Bệnh đốm vòng	Bệnh thối khô củ

Phòng trừ bệnh đốm vòng, thối khô củ bằng thuốc trừ bệnh:

• Keviar 325SC - 20ml/20 lít hoặc
• Tepro super 300EC- 20ml/20 lít

8. Thu hoạch

Giai đoạn 55-60 ngày, củ chuyển sang màu đỏ, lá đã ngả màu 80% thì bắt đầu nhổ. Nên thu hoạch củ hành vào những ngày nắng tốt. Nhổ củ, giủ sạch đất rồi xếp vào gánh, sọt chuyển về sân phơi, nơi bảo quản, tránh làm sây sát hoặc làm dập vỏ củ. Thường thì phơi nắng 2-3 ngày cho lá mềm lại để dễ bó lọn cân bán hoặc vận chuyển đi xa.

Người viết: Trịnh Tấn An
Phòng NC- PTSP